Wat zijn allergenen?

We hebben het bij Vini Mini over het geven van allergenen (bijvoorbeeld pinda en ei) aan je baby om zo de kans op een allergie te verminderen.
Maar wat zijn eigenlijk allergenen? En welke allergenen geven de meeste allergische reacties in Nederland en Europa?

Wat voor soort allergenen zijn er?

Als je het hebt over allergenen, dan kun je het hebben over:

• Voedselallergenen: komen het lichaam binnen via voedsel.
  Voorbeelden zijn: eiwitten in pinda’s.
• Inhalatieallergenen: komen het lichaam binnen via inademing.
  Voorbeelden zijn: pollen of huisstofmijt.
• Contactallergenen: komen het lichaam binnen via contact met de huid.
  Voorbeelden zijn: cosmetische producten.

Bij Vini Mini hebben we het over voedselallergenen.
Voedselallergenen zijn dus eiwitten die allergische reacties kunnen opwekken. 
Maar wat zijn nou eiwitten?

Wat zijn eiwitten in voedsel?

Eiwit is een voedingsstof, net als koolhydraten en vet. Eiwit levert calorieën en aminozuren. Aminozuren zijn bouwstenen voor het eiwit in lichaamscellen. Een ander woord voor eiwit is proteïne. 

Bijna alle levensmiddelen bevatten eiwit. Kijk maar eens op een etiket; daar staan altijd eiwitten op. Het komt voor in zowel plantaardige als dierlijke producten. Dierlijke eiwitten zitten vooral in vlees, vis, melk, kaas en eieren. Plantaardige eiwitten zitten vooral in brood, graanproducten, peulvruchten, noten en paddenstoelen. 

Wat zijn de 14 meest voorkomende allergenen?

Eiwitten die de eigenschap hebben allergische reacties te kunnen veroorzaken, worden ook wel voedselallergenen genoemd.
De 14 stoffen die de meeste allergische reacties oproepen in Europa zijn:

1. Glutenbevattende granen (tarwe, rogge, gerst, haver, spelt, khorasantarwe/ kamut)
2. Schaaldieren
3. Eieren
4. Vis
5. Pinda
6. Soja
7. Melk (inclusief lactose)
8. Noten (amandelen, hazelnoten, walnoten, cashewnoten, pecannoten, paranoten, pistachenoten en macadamianoten)
9. Selderij
10. Mosterd
11. Sesamzaad
12. Zwaveldioxide en sulfiet bij concentraties van meer dan 10 mg SO2 per kilo of liter.
13. Lupine 
14. Weekdieren

Welke allergieën komen het meest voor bij baby's?

In Nederland zijn ongeveer 5-7% van de kinderen allergisch en 2-3% van de volwassenen.
Het aantal kinderen met voedselallergie is in de afgelopen 10 jaar verdubbeld.

Bij hele jonge kinderen zijn de volgende allergieën het meest aanwezig:

• Koemelk
• Kippenei     
• Pinda
• Noten
• Soja                           
• Vis
• Tarwe

Voedselallergie komt bij baby’s en jonge kinderen vaker voor dan bij volwassenen.
Dit komt doordat de darmen nog niet volledig ontwikkeld zijn en daardoor eiwitten in de voeding niet volledig afgebroken worden. Deze grotere eiwitdeeltjes kunnen een allergie oproepen, omdat ze door de darmwand in het bloed worden opgenomen. Als de darmen volledig gerijpt zijn, kunnen deze eiwitten vaak wel verdragen worden. Dit is  als je kindje 4 jaar is.

Over koemelkallergie groeit ongeveer 80% van de kinderen heen, terwijl dit maar 20% is bij pinda en noten. Er zijn voor pinda wel veelbelovende studies om allergische kinderen bloot te stellen aan kleine hoeveelheden allergeen eiwit om toch zo de allergie te kunnen overkomen.

Vini Mini is niet gericht op genezing van voedselallergie, maar op preventie; dus het voorkomen van voedselallergieën bij baby’s.

Mijn kindje is allergisch voor pinda. Heeft hij/zij dan ook een notenallergie?

In veel gevallen reageren mensen niet op één stof maar op meerdere.
Meervoudige allergieën komen veel voor. Een aantal combinaties van allergieën treden vaker op; dit verschijnsel wordt kruisovergevoeligheid genoemd. Dit verschijnsel treedt meestal op bij voedingsmiddelen die tot een verwante familie behoren. 

Het is echter niet zo dat als je allergisch bent voor pinda (wat een peulvrucht is en geen noot) dat je ook allergisch bent voor noten. Het is vaak ook niet zo dat je allergisch bent voor ALLE noten. Vandaar dat het goed is om allergenen apart te introduceren bij je baby, zodat je goed kunt zien waar een eventuele reactie op komt.

Kruisallergie

Als er een reactie is op één soort van een notengroep, moet je wel oppassen met de overige noten van diezelfde groep:

• Tropische noten: cashew & pistache
• Okkernoten: walnoot & pecannoot

Een aantal voorbeelden van kruisallergieën met de pinda:

• Boomnoten
• Sojabonen
• Peulvruchten

Als ik pindasaus maak, heb ik dan minder risico op allergische reactie omdat het verhit is?

Nee, want het verhitten door koken of frituren heeft in de meeste gevallen geen invloed op de allergeniciteit, ondanks dat het eiwit verandert van structuur (dit heet denaturatie). Alleen bij melk en ei kan dit het geval zijn.
 

Bronnen:
Voedingscentrum
Stichting Voedselallergie
Nederlandse Vereniging voor Allergologie
Allergenen Consultancy
Nederlands Anafylaxis Netwerk
AAAAI (American Academy of Allergy, Asthma & Immunology)